De ultieme rondreis door Oman: het Hajar gebergte
Onze rondreis door Oman brengt ons naar het binnenland en het woeste Hajar gebergte. We rijden langs duizelingwekkende canyons, levendige groene oases, oude forten en schilderachtige ruïnedorpen waar het lijkt alsof de tijd is blijven stilstaan.
Het Hajar gebergte
Het Hajar gebergte, ook de bergen van Oman genoemd, is de bergketen die zich uitstrekt van Noordoost Oman tot het uiterste oosten van de Verenigde Arabische Emiraten. De bergen vormen de scheidingslijn tussen het kustgebied van de Golf van Oman en het Arabische woestijnplateau. Het centrale gedeelte is het hoogst en minst toegankelijk. Hier vind je de 3000-meter hoge toppen van Jebel Shams en Jebel Akhdar. Het is precies in deze streek dat wij onze rondreis verderzetten.
De ruïnedorpen van het Hajar gebergte
Voordat sultan Qaboos aan de macht kwam was het leven in Oman zeer hard. In de bergen leefde de plaatselijke bevolking in traditionele dorpen, zonder nutsvoorzieningen of comfort. De huizen waren gebouwd van leem, een materiaal dat in overvloed aanwezig is in de streek. Lemen blokken, gedroogd in de zon, werden opeengestapeld tot muren en daarna glad gepleisterd. De muren werden gestut door houten balken. De huizen waren sober en volledig in harmonie met de omgeving. De enige fantasie vond je bij de rijkere inwoners. Zij sierden hun deuren met geometrische patronen en kleurrijke motieven.
Met sultan Qaboos kwam de modernisering van Oman. De inwoners werden begoede burgers en trokken naar de steden of naar wijken buiten de oude dorpskern. De huizen in de nieuwe wijken zijn ruim en hedendaags, smaakvol gebouwd met moderne materialen. De oude dorpen liggen er nu verlaten bij, grotendeels in ruïne. Ze zijn op zichzelf een trekpleister naar de regio, vooral voor fotografen.
Het falaj-irrigatiesysteem
De bergdorpen van het Hajar gebergte worden sinds millennia voorzien van water via een ingenieus irrigatiesystem. Een falaj, aflaj in het meervoud, is een in de grond gegraven kanaal waarin water vanuit de bergen naar de oase stroomt. Het systeem vangt het water uit de bergen op en vermijdt dat het via de wadi’s naar zee vloeit. Het opgevangen water wordt via een wirwar van open en gesloten geulen naar de dorpen en de omliggende oases geleid. Het falaj-irrigatiesysteem maakt landbouw en veeteelt mogelijk in een anders onherbergzaam gebied en wordt nog altijd gebruikt door de lokale bevolking.
Mijn favoriete dorpen
Je kan urenlang rondslenteren tussen de ruïnes van de verlaten bergdorpen en in de verfrissende oases van het Hajar gebergte. Onze gids Kamil kent de streek op zijn duim en brengt ons met fierheid naar de mooiste plekjes. Hier is een lijstje van mijn favoriete dorpen.
Ibra
De oude vervallen wijk van Al-Minzafah ligt buiten het huidige moderne Ibra. De ruïnes van de verdedigingstorens en herenhuizen geven een goed idee van de verloren welvaart van de stad op de karavaanroute. Het is hier dat Didier en ik gracieus uitgenodigd worden op de koffie door een lokale familie.
Birkat Al Mauz
Het schilderachtige ruïnedorp Birkat Al Mauz ligt ingesloten tussen een ruige bergflank en een levendige groene oase. Het is heerlijk wandelen in de koelte van de dadelpalmen met het stromende geluid van water in de falaj. Birkat Al Mauz is een ideale plek om de Al Khatmayn falaj te zien. Het irrigatiesysteem dat op de Unesco-Werelderfgoedlijst staat, is 2,5 kilometer lang en voorziet het dorp en de oase al 2000 jaar van water.
Misfah
Misfah is een betoverend dorp dat sinds eeuwen onveranderd bleef. De traditionele huizen zijn hier gebouwd uit steen en mogen niet afgebroken worden. Het dorp, dat tot op de steile bergwand uitloopt, is sinds eeuwen onveranderd gebleven en is nog altijd bewoond. Het lokale falaj-systeem bevloeit kleine ingesloten tuintjes en de grote omliggende oase waar bananen en citroenen groeien.
Imti
Imti is een buitenbeentje onder de ruïnedorpen. In het schilderachtige dorp vind je prachtige voorbeelden van de traditionele leem- en steenarchitectuur. De huizen zijn zeer stevig gebouwd en sommige dateren uit de 16de en 17de eeuw. Het dorp en de oase worden via de Falaj Al Sawat van water voorzien. Imti kwam in de kijker dankzij diverse projecten onder leiding van de Oman Society of Fine Arts. Hedendaagse kunst, archeologie en lokale cultuur gaan hier hand in hand en trekken liefhebbers van kunst en fotografie aan.
De Al Hoota grot
Als je van rotsen en grotten houdt mag je een bezoek aan de Al Hoota grot zeker niet missen. De spectaculaire grot met indrukwekkende druipsteenformaties is uniek op het Arabisch schiereiland. De ondergrondse zalen en kolomformaties zijn meer dan 2 miljoen jaar oud en 4,5 kilometer lang. Het grottenstelsel omvat 4 meertjes waarin een zeldzaam blind visje leeft. Andere bewoners van de Al Hoota grot zijn vleermuizen, slakken, spinnen en kevers. Het rijke ecosysteem wordt met zorg en aandacht beheerd. Je kan niet op eigen houtje in de grot rondwandelen en fotografie is verboden. Een systeem van automatische verlichting met sensoren helpt om de delicate habitat in evenwicht te houden.
Jebel Shams, de Berg van de Zon
Centraal in het Hajar gebergte ligt Jebel Shams, letterlijk vertaald de Berg van de Zon, die met 3028 m de hoogste berg in de keten is. Je kan de berg niet beklimmen want de top is verboden militair terrein. De baan naar Jebel Shams biedt spectaculaire vergezichten waar je niet genoeg van krijgt. De berg is omgeven door Wadi Ghul, een ravijn die de benaming Grand Canyon van het Midden-Oosten niet gestolen heeft. De adembenemende bergkloof is op bepaalde plaatsen wel 500 tot 1000 meter diep. Je kan ze van dichtbij bewonderen langs de Jebel Shams Balcony Walk, een goed toegankelijk wandelpad. Let alleen op voor de harde windstoten die uit de canyon opstijgen en je je houvast doen verliezen.
Jebel Akhdar en de Saiq-hoogvlakte
Het berggebied rond Jebel Akhdar, de Groene Berg, is van uitzonderlijke schoonheid. Het kalksteengebergte met de groene oases en terrasvormige hellingen nodigt uit tot wandelen en verkennen. Hier groeien citrusvruchten, granaatappels, dadels, bananen en rozen in overvloed.
Onze gids neemt ons mee naar de Saiq-hoogvlakte, een 2000 meter hoog, vruchtbaar plateau waar de Damascus roos groeit. We maken een ontspannende wandeling langs het bekende, geurige rozenpad van Al Aqr naar Al Ayn, de traditionele dorpen waar rozenwater geproduceerd wordt.
Alila Jebel Akhdar
Onze uitvalsbasis is het Alila Jebel Akhdar hotel. Het elegante hotel is gebouwd aan de rand van een grote canyon en kijkt uit over de schitterende panorama’s van Jebel Akhdar. De gebouwen zijn opgetrokken in lokale stijl en passen perfect in de woeste omgeving. Het hotelcomplex en de service zijn van onberispelijk niveau en de prachtige kamers zijn ruim en voorzien van alle comfort. Wij bouwden een dagje rust in tijdens onze rondreis om van dit schitterende hotel ten volste te genieten.
Nizwa: geitenmarkt, fort en souks
Nizwa nam door de eeuwen heen en belangrijke plaats in als politiek, economisch en religieus centrum. Het is één van de oudste steden van Oman waar, ondanks de modernisering, de oude tradities en gewoontes in stand blijven.
De geitenmarkt
De traditionele geitenmarkt op vrijdagochtend is een belevenis die je niet mag missen. Het is de perfecte plaats om een glimp op te vangen van het traditionele leven in Oman. Je moet er wel tijdig voor opstaan want de markt begint om 7 uur en parkeren is moeilijk.
Op de grote parking naast de markt komen handelaren toe van omliggende dorpen en streken om hun dieren te verkopen. De geiten nemen de belangrijkste plaats in maar ook koeien worden hier verhandeld. De verkopers wandelen met hun dieren in een cirkel rond de potentiële kopers en prijzen hun waar aan. De kopers stoppen hen nu en dan om een geit of koe van dichtbij te inspecteren. Ze betasten de vacht en het lichaam, kijken hoe het dier stapt en inspecteren het gebit. De verkoop gebeurt per opbod en op het einde van iedere ronde roepen de kopers hun prijs. Het lijkt allemaal chaotisch en luid maar er is een duidelijke modus operandi. Verschillende handelaren brengen hun zonen mee en leren hun de knepen van het vak. Het is een levende school voor hen en dikwijls zie je de jongens stralen van geluk met een geitje in de armen.
Het Nizwa fort
Het imposante Nizwa fort dateert uit de 17de eeuw en neemt een centrale plaats in binnen de stad. Het complex bestaat uit vele binnenplaatsen, ruimtes en kamers die je tijdens een bezoek kan verkennen. Vanop de hoge toren heb je een prachtig zicht over de omliggende oase van dadelpalmen.
Tijdens ons bezoek op vrijdag zoemde het fort van de bedrijvigheid. Een groep mannen danst in twee rijen tegenover elkaar onder gezang en trommelgeroffel. Het is een ceremoniële krijgsdans en de mannen houden geweren en zwaarden vast. Ze dragen ook een khanjar aan hun riem rond de lenden. De khanjar is een zilveren gekromde dolk die enkel gedragen wordt als ceremonieel wapen. Hoe hoger de sociale status van de drager, hoe fijner de dolk en de schede bewerkt zijn.
Op het binnenplein bereidt een vrouw op een hete bakplaat khubz ragag, Omani brood, belegd met kaas en ei. Het vraagt behendigheid en ervaring om de flinterdunne krokante pannenkoek te vullen en te plooien voordat alles aanbakt. Ik sla haar met bewondering gade en verslind in enkele tellen het heerlijke gerecht.
In een aangrenzende ruimte zijn vrouwen bezig met traditioneel handwerk. Ze naaien, vlechten touwen en maken natuurlijke schoonheidsproducten terwijl de hoofdvrouw verzen uit de Koran citeert.
De Nizwa souks
De Nizwa souks zijn een plezier om te verkennen. Op het buitenplein binnen de ommuurde soukwijk verkopen mannen pluimvee, konijnen, honingraten, fruit en groenten. In de traditionele soukwinkeltjes vind je kruiden, mandjes en sierraden. Er is zelfs een souk enkel voor dadels. Ik proef er zeker 10 soorten en stap buiten met een voorraad voor thuis. En dan is er de halwastand! Je vindt er heerlijke, zoete halwa in alle variëteiten en gewichten.
