De Canarische dwergbanaan, een vrucht als geen ander
Bananen zijn het meest gegeten fruit ter wereld. Ze zijn niet alleen heerlijk, bananen hebben ook veel vezels en zitten barstensvol vitaminen en mineralen. Op de Canarische Eilanden is de dwergbanaan het belangrijkste exportproduct naar het Europese vasteland. Maar wat maakt de Canarische banaan zo bijzonder? We bezochten de bananenplantage Hacienda La ReKompensa op Gran Canaria. Daar leerden we alles over bananen en waarom de Canarische dwergbanaan een vrucht is als geen ander.
Vanwaar komt de banaan?
Bananenplanten groeien in tropische en subtropische gebieden maar moeten gedomesticeerd worden om productief te zijn. Het proces werd 8 à 10 duizend jaar geleden met succes ontwikkeld in Papoea Nieuw Guinea. In de loop van duizenden jaren verspreidde de kennis zich naar omringende landen zoals Maleisië, de Filippijnen, Australië en India. Alexander De Grote was een bananenliefhebber en bracht de vrucht naar Europa en Afrika. De Conquistadores maakten de cirkel rond en brachten de plant naar Midden- en Latijns-Amerika.
Hoeveel rassen zijn er?
Van de 2.000 variëteiten bananen zijn er slechts ongeveer 400 geschikt voor commerciële teelt. De bananen die wij het beste kennen zijn de Cavendish bananen.
De rol van Hertog Cavendish
In de 19e eeuw ontving hertog Cavendish bananenplanten uit Mauritius, die hij verder kweekte in zijn kassen in het zuiden van Engeland. De variëteit werd door zijn botanicus naar hem vernoemd en de hertog nam de planten mee naar de Canarische Eilanden vanwege het gunstige klimaat en de vruchtbare grond. De productie van Cavendish bananen was beperkt totdat de Panama schimmelziekte van de jaren 1950 grote plantages van de Gros Michel variëteit in Centraal- en Zuid-Amerika verwoestte. Ze werden vervangen door de Cavendish vanwege zijn hoge productiviteit en weerstand tegen de ziekte.
Meest populaire Cavendish variëteiten
De meeste bananen in de supermarkt zijn van het ras Cavendish. De bekende Chiquita banaan is bijvoorbeeld de Grande Naine ondervariëteit van de Cavendish. De Canarische banaan is de Dwarf Cavendish of dwergbanaan.
Andere variëteiten
Appelbanaan
Cuba’s kleine appelbanaan is een van de lekkerste bananen op de markt. De vrucht smaakt licht zuur, als een groene appel.
Rode banaan
De rode banaan is een banaan voor fijnproevers. De vrucht komt uit Ecuador en heeft een frambozensmaak. De smaak ontwikkelt zich als de banaan rijpt en de vrucht is op zijn best als de rode kleur oranje wordt.
Blauwe banaan
De blauwe banaan komt uit Azië en is niet beschikbaar in Europa. De vrucht smaakt naar vanille.
Popocho banaan
De popocho is een zeldzame bakbanaan die oorspronkelijk uit Colombia en Venezuela komt. Rauw gegeten heeft de banaan geen smaak, daarom werd hij vroeger gebruikt als veevoer. De banaan ontwikkelt een aroma wanneer hij gebakken wordt. Bakbananen kunnen worden gegeten als tussendoortje, als ontbijt of als vervanging voor aardappelen. Bakbananen moeten wel nog groen zijn voordat ze worden gekookt.
De banaan: boom of plant?
Bananen groeien aan een plant, niet aan een boom. De bananenplant heeft een zeer korte levensduur en is gemaakt van vezels, niet van hout. De plant is ook hermafrodiet, wat betekent dat hij zichzelf bestuift.
Op Hacienda La ReKompensa worden de planten beschouwd als vrouwenfamilies. Naast de moederplant groeien scheuten die, als de moederplant sterft, haar rol overnemen en uitbreiden. De bananenplant is na 9 maanden volwassen en ontwikkelt dan een bloem of placenta. Een bananenplant produceert maar één bloem in haar hele leven. Na de oogst wordt de stengel afgesneden om ruimte te maken voor de groei van de dochters. Uit 1 moeder kunnen tot 15 dochters groeien. De planten vermeerderen zich voort via hun wortels, niet via zaden.
De vezels en bladeren van de moederplant blijven op de grond liggen als compost en om vocht in de grond vast te houden. In de Middeleeuwen werden bananenplanten in Japan gekweekt voor hun vezels. Ze werden gebruikt om stof, schoenen en sieraden van te maken.
Zó groeit een tros bananen
Onder elk blad van de bloem of placenta groeien kleine uitstulpingen met aan elk uiteinde een klein bloempje. De uitstulpingen groeien uit tot trossen bananen. Onder ieder blad groeit een tros. Terwijl de bananen groeien, drogen de kelkbladeren uit en vallen ze af. Het duurt niet meer dan 1 maand voordat de plant een volle stam bananen heeft. Na nog eens 2 tot 3 maanden zijn de vruchten volgroeid en kunnen de trossen geoogst worden. Bananen worden altijd geplukt als ze groen zijn. Het ideale moment is 1 week voordat de vruchten geel worden.
Waarom zijn de bananen krom?
Zolang de bananen beschermd worden door de bloembladeren, groeien ze naar de grond toe. Als de bladeren afvallen, komen de bloemetjes op het uiteinde van de vruchten vrij. Ze zoeken de zon op, waardoor de bananen omhoog buigen. De bovenste bananen aan de stok zijn de oudste en buigen als eerste omhoog. Ze zijn ook groter omdat ze meer vocht langs de steel naar beneden krijgen.
Hoeveel bananen op één plant?
Het Cavendish ras is zeer productief en iedere plant kan 200 tot 300 bananen dragen. Een volledige tros weegt gemiddeld 50 kilo, maar kan wel 70 kilo wegen. De bananenplant wordt ondersteund zodat hij niet bezwijkt onder het enorme gewicht van de vruchten. Traditioneel wordt dit gedaan met 2 tot 4 strategisch geplaatste palen of horcons. Op moderne plantages worden bananenplanten omhooggehouden met metalen kabels.
De Canarische dwergbanaan: een unieke smaak
De Canarische dwergbanaan is een unieke vrucht en de enige Europese banaan met de IGP-status. Het label garandeert de oorsprong en de kwaliteit van het product.
Het subtropische klimaat, de vulkanische bodem en de overvloed aan zonneschijn vormen een ideale habitat voor de Canarische dwergbanaan. De frisse zeebries vertraagt het rijpingsproces, waardoor de vrucht langer aan de plant kan blijven en meer zetmeel omzet in suiker. Het resultaat is een banaan met een intens zoete smaak.
De banaan van de Canarische Eilanden is bedoeld voor lokale consumptie en voor de export naar het Europese vasteland. Het transport van de plantage naar de markt duurt niet langer dan 1 week. Daarom worden Canarische bananen later geoogst dan Zuid-Amerikaanse bananen. Bananen verliezen hun aroma heel snel nadat ze geplukt zijn. Hoe korter de tijd tussen de oogst en consumptie, hoe zoeter de banaan smaakt. De Canarische banaan heeft dus niet alleen een kleinere ecologische voetafdruk. Hij is ook veel lekkerder door het korte transport.
Hoe herken je de Canarische dwergbanaan?
De Canarische dwergbanaan is iets kleiner dan de standaard Cavendish. De schil heeft een diepgele kleur met kenmerkende donkere spots. Dit zijn suikervlekjes die de smaak en voedingswaarde van de vrucht benadrukken. De bananen bevatten minder zetmeel en zijn ook sappiger.
